Trung Đông là một phân miền lịch sử và văn hoá của vùng Phi-Âu-Á về mặt truyền thống là thuộc các quốc gia vùng Tây Nam Á và Ai Cập. Trong những phạm vi khác, vùng này có thể gộp vào vùng Bắc Phi và/hay Trung Á. Pakistan và Kavkaz nói chung không thuộc vùng này. Ba ngôn ngữ đứng đầu về số người sử dụng là tiếng Ả Rập, Ba Tư và Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Anh cũng được sử dụng là ngôn ngữ thứ hai của một số cơ quan chính phủ của các nước phát triển và tầng lớp trung-thượng lưu ở các nước này. Các nền kinh tế phát triển thịnh vượng tính theo PPP như Qatar, Kuwait, UAE, Bahrain và Síp; các quốc gia xếp hạng thấp nhất về PPP là chính quyền Palestinian và Bờ Tây. Theo GDP, 3 nền kinh tế lớn nhất Trung Đông năm 2008 là Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Xê Út và Iran. Hãy cùng tìm hiểu thêm những thông tin quan bản đồ Trung Đông qua bài viết dưới đây nhé!

Thông tin về các nước Trung Đông

Thông tin nhanh về Trung Đông

Diện tích: 6.255.160 km2 (2.415.131 dặm vuông)

Dân số: 313.428.000 người

Mật Độ dân số: 50,1 người / km2 (130 người / dặm vuông)

Số quốc gia: 18

GDP danh nghĩa: 2,742 nghìn tỷ $ (2010)

GDP bình quân đầu người: 8748 $ (2010)

Múi giờ: UTC + 2:00 đến UTC + 4:30

Vị trí địa lý của Trung Đông

Trung Đông bao gồm một số quốc gia ở cả hai châu lục Á – Phi, do vậy nó trở thành cầu nối giữa hai lục địa.

Từ khu vực này có thể thông thương với châu Âu qua Địa Trung Hải, tiến đến Nam Á qua vùng biển Ả Rập và là điểm dừng chân trên con đường đi đến vùng Viễn Đông.

Chính vì thế, các đế chế hùng mạnh đều mong muốn khống chế, sở hữu vùng địa lý quan trọng này, biến nó thành bàn đạp để tiếp túc xâm lấn các vùng đất khác. Ngay từ thời cổ đại, Đế chế Ba Tư, tiếp đó là Đế chế Macedonia của Alexandros đã xua quân xâm chiếm khu vực quan trọng này.

Khi đế quốc La Mã trở lên hùng mạnh ở châu Âu, một trong những việc quan trọng đầu tiên của họ là xâm lược Ai Cập. Rồi khi Đế chế Mông Cổ tung vó ngựa xâm chiếm cả thế giới cũng không quên khống chế nơi hiểm địa trọng yếu này. Khi Đế quốc Ottoman của người Thổ quật khởi trở thành một thế lực lớn của thế giới cũng tìm mọi cách nhòm ngó, xâm chiếm và đô hộ nơi đây…

Ngày nay, các cường quốc thế giới cũng luôn tìm cách áp đặt ảnh hưởng của mình ở khu vực địa – chính trị quan trọng này.

Đặc điểm của Trung Đông

Ở thế giới phương tây, Trung Đông thường được coi là một vùng cộng đồng đa số Hồi giáo Ả Rập. Tuy nhiên, vùng này gồm nhiều nền văn hóa và các nhóm dân tộc riêng biệt, như Ả Rập, Assyria, Azerbaijan, Berber, Chaldean, Druze, Hy Lạp, Do Thái, Kurd, Maronites, Ba Tư và Thổ. Các nhóm ngôn ngữ chính gồm: tiếng Ả Rập, tiếng Assyri (cũng được gọi là Aramaic và tiếng Siriac), tiếng Hebrew, tiếng Ba Tư, tiếng Kurd và tiếng Thổ Nhĩ Kỳ.

Đa số các định nghĩa của phương tây về “Trung Đông” — cả trong những cuốn sách tham khảo và trong sử dụng thông thường – định nghĩa vùng này là “các quốc gia ở Tây Nam Á, từ Iran (Ba Tư) tới Ai Cập”. Ai Cập, với Bán đảo Sinai của nó ở châu Á, thường được coi là một phần của Trung Đông, mặc dù đa phần diện tích nước này về mặt địa lý nằm ở Bắc Phi. Các quốc gia Bắc Phi không có quan hệ với châu Á, như Libya, Tunisia và Maroc, ngày càng quen thuộc với cái tên người Bắc Phi – để đối lập với vùng Trung Đông (Iran tới Ai Cập-châu Á) – theo ngôn ngữ thường được dùng trên các phương tiện truyền thông.

Một cách định nghĩa được sử dụng rộng rãi khác về “Trung Đông” là của công nghiệp hàng không, được duy trì trong tổ chức tiêu chuẩn của Hiệp hội Vận chuyển Hàng không Quốc tế. Định nghĩa này – tới đầu năm 2006 – bao gồm Bahrain, Ai Cập, Iran, Iraq, Israel, Jordan, Kuwait, Liban, Các vùng lãnh thổ Palestine, Oman, Qatar, Ả Rập Xê Út, Sudan, Syria, Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Yemen . Định nghĩa này được sử dụng rộng rãi trong những cách tính vé và thuế hành khách và hàng hóa trên thế giới.

Vùng Trung Đông trên bản đồ thế giới có gì nổi bật

Khi nghiên cứu về lịch sử, địa lý, văn hoá xã hội, người ta thường chia thế giới thành nhiều khu vực khác nhau dựa trên những sự tương đồng tạo nên sự thuận tiện.

Một trong những vùng được quan tâm và tìm hiểu khá nhiều đó chính là khu vực Trung Đông. Hãy cùng tìm hiểu một cách khái quát vùng trung đông trên bản đồ thế giới qua bài viết ngay sau đây.

Trung Đông được xác định theo yếu tố văn hoá, do vậy nó không tồn tại một đường biên giới rõ ràng, cụ thể và chính xác như biên giới giữa các quốc gia hay vùng lãnh thổ. Nó thực chất là một phân miền lịch sử và văn hoá gồm một phần ở phía tây Châu Á và một phần Bắc Phi hay Trung Á.

Tính đến năm 2006, theo định về của Hiệp hội Vận chuyển Hàng không Quốc tế thì vùng Trung Đông bao gồm các quốc gia và vùng lãnh thổ sau: Bahrain, Ai Cập, 3 quốc gia liền kề (Iran, Iraq, Israel), các nước Oman, Qatar, Ả Rập Saudi, đất nước Sudan, đất nước Syria (trong khi đó Pakistan lại không thuộc Trung Đông), Yemen, Jordan, Kuwait, Liban, toàn bộ vùng lãnh thổ của Palestine cùng Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất. Đây được coi là cách xác định vùng trung đông trên bản đồ thế giới chuẩn nhất và được sử dụng rộng rãi trong kinh tế, chính trị, văn hoá và cách tính thuế, hàng hoá trên toàn thế giới.

Khu vực này sử dụng 3 ngôn ngữ chính đó là tiếng Ả Rập, tiếng Ba Tư và tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoài ra tiếng Anh cũng được coi là ngôn ngữ thứ 2 khá phổ biến, đặc biệt là trong tầng lớp trung thượng lưu, những người làm việc trong các cơ quan, tổ chức chính phủ và đang là xu thế phát triển mạnh hiện nay. Về kinh tế, khu vực này có sự phát triển khá chênh lệch giữa các quốc gia. Trong khi các nước như Qatar, Kuwait, UAE, Bahrain và Síp có kinh tế rất thịnh vượng thì khu vực các chính quyền ở Bờ Tây và Palestinian còn rất nghò đói và khó khăn. 3 nước có nền kinh tế lớn nhất về GDP tại vùng trung đông trên bản đồ thế giới đó là Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Saudi và Iran (theo số liệu thống kê năm 2008).

Kinh tế của Trung Đông

Các nền kinh tế Trung Đông thay đổi trong phạm vi rộng từ rất nghèo (như Gaza và Yemen) đến cực kỳ thịnh vượng (như Qatar và UAE). Nhìn chung, đến năm 2007, theo CIA World Factbook, tất cả các quốc gia Trung Đông vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng dương.

Theo cơ sở dữ liệu về chỉ số phát triển thế giới của Ngân hàng Thế giới công bố ngày 01 tháng 7 năm 2009, 3 nền kinh tế lớn nhất Trung Đông năm 2008 là Thổ Nhĩ Kỳ ($ 794.228.000.000), Ả Rập Xê Út ($ 467.601.000.000) và Iran ($ 385.143.000.000) theo GDP danh nghĩa. Về GDP danh nghĩa trên đầu người, các quốc gia có hạng cao nhất là Qatar ($93.204), UAE ($55.028), Kuwait ($45.920) và Síp ($32.745). Thổ Nhĩ Kỳ ($ 1.028.897.000.000), Iran ($ 839.438.000.000) và Ả Rập Xê Út ($ 589.531.000.000) là các nền kinh tế lớn nhất tính theo GDP-PPP. Nếu tính theo thu nhập dựa trên (PPP), các quốc gia có hạng cao nhất là Qatar ($86.008), Kuwait ($39.915), UAE ($38.894), Bahrain ($34.662) và Sip ($29.853). Quốc gia xếp hạng thấp nhất về PPP là chính quyền Palestinian và Bờ Tây ($1.100).

Cấu trúc kinh tế của các quốc gia Trung Đông khác biệt về hoàn cảnh, trong khi một số quốc gia nhờ vào xuất khẩu dầu mỏ và các sản phẩm từ dầu (như Ả Rập Xê Út, UAE và Kuwait), các quốc gia khác có cấu trúc kinh tế đa dạng hơn (như Síp, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ và Ai Cập). Các ngành công nghiệp của Trung Đông bao gồm dầu mỏ và các sản phẩm từ dầu, nông nghiệp, vải sợi, chăn nuôi gia súc, sữa, dệt, da, trang thiết bị tự vệ, trang thiết bị phẫu thuật. Ngân hàng cũng là một lĩnh vực quan trọng trong các nền kinh tế đặc biệt là trong trường hợp của UAE và Bahrain.

Ngoại trừ Síp, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Libăng và Israel, du lịch là lĩnh vực tương đối kém phát triển của nền kinh tế, một phần vì bản chất xã hội bảo thủ trong khu vực cũng như bất ổn chính trị ở một số vùng của Trung Đông. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các quốc gia như UAE, Bahrain, Jordan và đã bắt đầu thu hút số lượng lớn khách du lịch vì cải thiện cơ sở du lịch và thư giãn của chính sách hạn chế du lịch liên quan đến.

Thất nghiệp nổi tiếng cao ở Trung Đông và Bắc Phi, đặc biệt trong nhóm có độ tuổi 15–29, chiếm 30% tổng dân số khu vực. Tỉ lệ thất nghiệp của khu vực năm 2005 theo Liên đoàn Lao động thế giới là 13,2%, và trong nhóm trẻ cao đến 25%,[10] đến 37% ở Maroc và 73% ở Syria.

Dân số ở Trung Đông

Các nhóm dân tộc

Nhiều nhóm dân tộc vào tôn giáo đã có mặt ở Trung Đông, thế kỷ XIX
Trung Đông ngày nay là nơi phát sinh của nhiều nhóm dân tộc đã hình thành từ lâu như Ả Rập, người Turk, Ba Tư, Baloch, Pashtun, Lur, Mandaean, Tat, Do Thái, Kurd, Somali, Assyri, Ai Cập Copts, Armeni, Azeris, Malt, Circassi, Hy Lạp, Turcoman, Shabak, Yazidi, Gruzia, Roma, Gagauz, Mhallami và Samarita.

Di cư

Theo tổ chức di dân quốc tế, có khoảng 13 triệu người di dân thế hệ đầu tiên từ các quốc gia Arab trên thế giới, trong đó 5,8 định cư ở các nước Ả Rập khác. Người nước ngoài từ các quốc gia Ả Rập đóng góp vào sự luân chuyển vốn tài chính và con người trong khu vực và do đó thúc đẩy đáng kể sự phát triển trong khu vực. Trong năm 2009 các nước Ả Rập nhận được tổng cộng 35,1 tỷ USD chuyển vào trong dòng chảy và kiều hối gửi về Jordan, Ai Cập và Liban từ các quốc gia Ả Rập khác là 40-190% cao hơn so với doanh thu thương mại giữa các nước kể trên và các quốc gia Ả Rập khác.

Tôn giáo

Trung Đông là khu vực đa dạng về tôn giáo, nhiều trong số đó có nguồn gốc ngay tại đây. Hồi giáo là tôn giáo lớn nhất ở Trung Đông, nhưng các tôn giáo bản địa khác như Do Thái giáo và Kitô giáo cũng có lịch sử lâu đời và đóng vai trò quan trọng. Kitô hiện chiếm tỷ lệ 40,5% dân số Liban, nơi Tổng thống Li-băng, một nửa nội các và một nửa nghị viện theo các hệ phái Kitô giáo. Ngoài ra còn có các tôn giáo thiểu số quan trọng như Bahá’í giáo, Yarsanism, Yazidism, Hỏa giáo, Mandae giáo, Druze, và Shabakism, và trong thời cổ đại khu vực này là cái nôi của các tôn giáo cổ đại Lưỡng Hà, tôn giáo cổ đại Canaan, Mani giáo, tôn giáo bí truyền Mithras và nhiều phái ngộ giáo độc thần.

Ngôn ngữ

Năm ngôn ngữ đứng đầu về số người sử dụng là Tiếng Ả Rập, Ba Tư, Thổ Nhĩ Kỳ, Berber, và Kurd. Tiếng Ả Rập và Berber đại diện cho ngôn ngữ Á-Phi. Ba Tư và người Kurd thuộc Ấn-Âu. Và Thổ Nhĩ Kỳ thuộc về Thổ Nhĩ Kỳ. Khoảng 20 thứ tiếng dân tộc thiểu số cũng được sử dụng tại Trung Đông.

Tiếng Ả Rập (với tất cả các phương ngữ của nó) là ngôn ngữ được nói/viết rộng rãi nhất ở Trung Đông, là chính thức trong tất cả hầu hết các nước Tây Á và Bắc Phi. Nó cũng được sử dụng ở một số khu vực lân cận ở các nước không thuộc nhóm Ả Rập lân cận Trung Đông. Nó là một thành viên của nhánh Do Thái trong các ngôn ngữ Á-Phi.

Ba Tư là ngôn ngữ được nói thứ hai. Trong khi nó được giới hạn Iran và một số khu vực biên giới các nước láng giềng, một trong những quốc gia lớn nhất và đông dân nhất khu vực. Nó thuộc về nhánh Ấn Độ-Iran thuộc hệ ngôn ngữ Ấn-Âu.

Ngôn ngữ thứ ba sử dụng rộng rãi nhất là Thổ Nhĩ Kỳ, phần lớn là giới hạn ở Thổ Nhĩ Kỳ, cũng là một trong những nước lớn nhất và đông dân nhất trong khu vực, nhưng nó hiện diện trong khu vực các nước láng giềng. Nó là một thành viên của ngôn ngữ gốc Thổ Nhĩ Kỳ, có nguồn gốc ở Trung Á.

Các ngôn ngữ khác được nói trong khu vực bao gồm Do Thái và Lưỡng Hà được nói chủ yếu bởi người Assyria và Mandean. Tiếng Armenia, Azerbaijan, Somali, Berber được nói trên khắp Bắc Phi, Circassian, một ngôn ngữ nhỏ của tiếng Iran, Kurd, một nhóm nhỏ hơn của tiếng gốc Thổ Nhĩ Kỳ (như ngôn ngữ Gagauz), Shabaki, Yazidi, Roma, Gruzia, Hy Lạp, và một số tiếng Ả Rập hiện đại. Tiếng Malta cũng là một ngôn ngữ Trung Đông ngôn ngữ và địa lý.

Tiếng Anh thường được dạy và được sử dụng như một ngôn ngữ thứ hai, đặc biệt trong tầng lớp trung lưu và thượng lưu, ở các nước như Ai Cập, Jordan, Israel, Iran, Iraq, Qatar, Bahrain, UAE và Kuwait. Nó cũng là ngôn ngữ chính ở một số tiểu vương quốc thuộc UAE.

Tiếng Pháp được giảng dạy và được sử dụng ở nhiều cơ sở của chính phủ và phương tiện truyền thông ở Algérie, Morocco, Tunisia, và Lebanon. Nó được dạy ở một số trường tiểu học và trung học của Ai Cập, Israel và Syria.

Tiếng Urdu và Tiếng Hindi được sử dụng rộng rãi bởi cộng đồng di dân ở nhiều nước Trung Đông, chẳng hạn như Ả Rập Xê Út (nơi 20-25% dân số là Nam Á), UAE (nơi 50-55 % dân số là Nam Á), và Qatar, trong đó có một số lượng lớn người nhập cư Pakistan và Ấn Độ.

Cộng đồng nói tiếng Romani lớn nhất ở Trung Đông ở Israel, nơi mà năm 1995, tiếng Romani được 5% dân số sử dụng. Tiếng Nga cũng nói bởi một phần lớn dân số Israel, vì di cư vào cuối năm 1990. Tiếng Amharic và các ngôn ngữ Ethiopia khác được nói bởi cộng đồng thiểu số Ethiopia.

Điểm nóng Trung Đông: Cuộc chiến ‘hai phe’

7/16 quốc gia và vùng lãnh thổ của Trung Đông luôn trong trạng thái bất ổn, căng thẳng và tình trạng bạo lực đẫm máu, khiến khu vực này trở thành điểm nóng. Phân tích nhìn từ vai trò các nước lớn đối với khu vực được coi là rốn dầu của thế giới này:

Mỹ và phương Tây

Trải qua 10 đời tổng thống, kể từ năm 1951 đến nay, Mỹ đều có học thuyết về Trung Đông. Cuộc chiến giữa Israel và các nước Ảrập năm 1967 đã tạo ra bước ngoặt lớn trong việc xác định đồng minh chiến lược tại Trung Đông của Mỹ, đưa Israel từ vị thế mờ nhạt trở thành quan hệ đồng minh số một của Washington ở khu vực.

Những gì đã và đang xảy ra tại Trung Đông thực chất là kết quả của chính sách “Đại Trung Đông”, do Bộ Quốc phòng Mỹ đưa ra sau vụ khủng bố 11/9/2001. Ranpho Pito, một đại tá Mỹ về hưu viết cuốn sách có tựa đề “Đừng bao giờ ngừng chiến” và “Các biên giới đẫm máu. Trung Đông có thể tốt hơn”.

Cuộc chiến bắt đầu ở Iraq, đến Lybia, Syria và tiếp theo có thể là Ai Cập, Iran… Đặc điểm chung đều là các quốc gia trẻ, ra đời sau thế chiến 2. Mỹ cho rằng chia nhỏ các nước này thành các khu vực của bộ lạc – trả lại thời nguyên thủy của nó sẽ dễ quản lý hơn vì sẽ không có đòi hỏi dân tộc, đàm phán với bộ lạc cũng dễ dàng hơn, chỉ cần mua chuộc thủ lĩnh bằng tiền là có thể có được mọi thứ.

Mỹ tính sau khi chia nhỏ Trung Đông sẽ để Israel cai quản với vai trò một “nước Mỹ thu nhỏ”. Từ 2006, tại Roma, Mỹ đã cho treo tấm bản đồ “Đại Trung Đông” mới do Pito vẽ ra để dọn đường cho dư luận.

Trong bối cảnh Mỹ gặp khó khăn về kinh tế, cùng với sự biến động chính trị, xã hội tại Trung Đông với “Mùa xuân Ảrập” khiến cho khu vực này thêm bất ổn với nhiều mâu thuẫn nội tại ngày càng gia tăng.

Mỹ chủ trương vẫn giữ vị thế lãnh đạo thế giới, nhưng được tối ưu hóa, can dự có chọn lọc, giảm thiểu sự hiện diện và coi trọng hơn các hoạt động phối hợp với các đối tác và đồng minh khu vực, phát huy vai trò của NATO.

Mỹ mong kết thúc “có trách nhiệm” đối với cuộc chiến tranh tại Iraq, Afghanistan, nỗ lực giải quyết vấn đề hạt nhân Iran, đấu tranh chống khủng bố và giải quyết vấn đề Syria nằm trong tổng thể kế hoạch “Đại Trung Đông” và loại trừ sự cản trở của Nga và Trung Quốc.

Với “tiêu điểm” Syria và cả Iran hiện nay, nếu Syria bị thay đổi chế độ sẽ gây tổn thất lớn cho Iran, Herzbola và làm giảm ảnh hưởng của Iran trong cuộc đối đầu với Israel.

Nếu Iran mất đi đồng minh duy nhất trong thế giới Ả rập, sẽ đứng trước nguy cơ bị cô lập hoàn toàn. Quan trọng hơn, trong cuộc chiến giành quyền bá chủ khu vực Trung Đông với Thổ Nhĩ Kỳ và Ảrập Saudi, nếu không có Syria, Iran sẽ thất bại về chiến lược…

Nga và Trung Quốc

Một trong những lý do khiến Nga và Trung Quốc kiên quyết bác bỏ các nghị quyết của LHQ do Mỹ soạn thảo là mối quan ngại một ngày nào đó văn bản này sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến lợi ích của họ. Hai nước vốn có quan hệ về lợi ích tại khu vực, đặc biệt là Nga có nhiều lợi ích về quân sự và kinh tế tại đây.

Syria vốn là một trong những đồng minh quan trọng và hiếm hoi của Nga ở Trung Đông. Nếu để mất “sân sau” này, Moscow sẽ mất rất nhiều lợi ích, sẽ không còn giữ được ảnh hưởng và vị thế ở Trung Đông và sẽ mất hợp đồng vũ khí béo bở. Mặt khác, Syria còn là nơi Nga có một căn cứ hải quân quan trọng tại bờ biển Địa Trung Hải có từ thời Xô Viết.

Trong những năm qua, Nga và Trung Quốc đã tỏ ra rất kiên định trong lập trường ủng hộ Tổng thống Syria Assad và chống lại mọi nỗ lực của các cường quốc phương Tây nhằm lật đổ ông này.

Nga – Trung luôn khẳng định, công việc nội bộ của một nước phải do chính người dân nước đó tự quyết định. Các nước bên ngoài không được quyền can thiệp vào và định đoạt thay họ. Lợi ích kinh tế của Trung Quốc ở Trung Đông cũng không nhỏ, hiện là nhà xuất khẩu lớn thứ ba vào Syria.

Trong 20% lượng dầu mỏ toàn cầu phải đi qua eo biển Hormuz, có 30% vận chuyển tới Trung Quốc. Theo Engdahl, mức độ phụ thuộc vào dầu mỏ hiện nay của Trung Quốc đã lên tới 55%, đến năm 2020 sẽ tăng lên tới 70%, trong khi đó nguồn dầu mỏ của nước này chủ yếu là từ Trung Đông.

Bà He, Giám đốc Viện Nghiên cứu châu Phi thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc đánh giá Trung Quốc “không muốn nhìn thấy thất bại lặp lại như đối với Lybia”.

“Trung Quốc yêu cầu cộng đồng quốc tế phải đưa ra nhiều không gian, thời gian đối thoại cùng Syria hơn”. Các nước dù hành động như thế nào cũng đều xuất phát từ lợi ích của chính nước họ. Nga và Trung Quốc cũng không phải là ngoại lệ.

“Điểm nóng” Trung Đông phức tạp kéo dài xuất phát từ vị thế địa chiến lược và lợi ích của “hai phe” (Mỹ-phương Tây – Nga-Trung Quốc). Cuộc chiến ở Trung Đông thực chất là cuộc chiến chống Nga và Trung Quốc.

“Chúng tôi tin việc Nga thắng tại Syria có nghĩa là Nga thắng Mỹ tại đây” – Abdul Aziz Saqr, người đứng đầu Hội đồng Nghiên cứu vùng Vịnh cho hay.

Có lẽ vì thế, các chuyên gia luôn nhìn nhận, hồi kết nếu có ở khu vực này, cũng chỉ là cuộc “ngừng bắn” tạm thời.

Trên đây là những thông tin liên quan đến Trung Đông mà 350.org.vn đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn. Đây là một trong số những quốc gia thường xuyên xảy ra các cuộc xung đột, đặc biệt là các tín đồ tôn giáo. Hy vọng qua bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết liên quan đến Trung Đông nhé!